2. Baza wiedzy
Magdalena Szymkowiak · 16.05.2023

Skutki reformy przepisów o planowaniu przestrzennym dla inwestycji OZE

nad zasadniczą reformą planowania przestrzennego nabierają tempa. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw - druk 3097 - skierowany do Sejmu 23 marca 2023 roku, w chwili obecnej jest na etapie prac w podkomisjach.

ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w założeniu prowadzić ma do uproszczenia, ujednolicenia i przyspieszenia procedur planistycznych w zakresie planowania przestrzennego. W uzasadnieniu projektu ustawy zaakcentowano, że „zaproponowane zmiany stanowić będą istotny czynnik powodujący ożywienie gospodarcze, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym oraz przedsiębiorców, stanowiąc istotne rozwiązania, w szczególności dla wytwórców energii z OZE oraz całej branży działającej na rzecz rozwoju instalacji OZE”[1].

Jeśli chodzi o rozwój projektów OZE o dużej mocy wydaje się jednak, że projekt ustawy przewiduje więcej ograniczeń, aniżeli ułatwień. Może to prowadzić do zamrożenia inwestycji w zakresie dużych farm fotowoltaicznych na dłuższy czas.

Obowiązek lokalizacji OZE o dużej mocy na podstawie MPZP

Projekt ustawy zmieniającej zakłada przede wszystkim wprowadzenie do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nowego art. 6a, przewidującego zasadniczy obowiązek lokalizowania niezamontowanych na budynkach instalacji odnawialnych źródeł energii na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, przy czym dotyczy to lokalizowania instalacji OZE na:

  • użytkach rolnych klasy I-III oraz na gruntach leśnych - niezależnie od ich mocy,
  • użytkach rolnych klasy IV - dotyczy OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 150 kW lub wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej,
  • wszystkich instalacji OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1000 kW.

Trzeba wskazać, że proponowana regulacja jest bardziej restrykcyjna od obecnie obowiązujących przepisów, a tym samym może tworzyć barierę dla rozwoju instalacji OZE o dużej mocy w Polsce.

  1. Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw - druk 3097 ꜛ

strona 2 / 4

W uzasadnieniu do projektu ustawy zwrócono uwagę, że „W zakresie instalacji OZE jest to zmiana podyktowana odmiennym podejściem do lokalizacji tych urządzeń w planie ogólnym, niż miało to miejsce w studium. W dotychczasowym stanie prawnym w studium należało wskazać obszary, na których lokalizacja OZE o dużej mocy jest możliwa. Zgodnie z przepisami wykonawczymi, zawierającymi charakterystykę stref planistycznych, w strefach otwartych, gospodarczych i górnictwa domyślnie dopuszczone będzie zlokalizowanie tego typu instalacji. Z uwagi na potrzeby zachowania ładu przestrzennego i w celu przeciwdziałania konfliktom społecznym wskazano jednak, że lokalizacja OZE o dużej mocy powinna przebiegać za pośrednictwem planów miejscowych.”[1]

Uproszczona ścieżka uchwalenia MPZP dla OZE o dużej mocy

Niedogodności związane z koniecznością uchwalenia planu miejscowego dla dużych OZE ustawodawca zamierza złagodzić poprzez umożliwienie ich uchwalania w trybie uproszczonym. Zgodnie z brzmieniem projektowanego art. 27b ustawy, do sporządzania i uchwalania planu miejscowego albo jego zmiany dopuszcza się zastosowanie postępowania uproszczonego, jeżeli plan miejscowy lub jego zmiana dotyczy wyłącznie lokalizacji instalacji odnawialnych źródeł energii.

Postępowanie uproszczone pomijać ma etap zbierania wniosków do planu miejscowego, ponieważ procedura będzie dotyczyła jedynie konkretnych zmian i inwestycji, znanych już na etapie przystąpienia do sporządzenia. W związku z tym pierwszym krokiem, po podjęciu uchwały inicjującej, byłoby sporządzenie projektu planu. O możliwości zastosowania procedury uproszczonej wypowiadać się będzie wojewoda, dokonując oceny, czy spełnione zostały kryteria określone w ustawie. Ważnym ułatwieniem, wpływającym na znaczne skrócenie czasu procedowania dokumentu, jest umożliwienie jednoczesnego wystąpienia do wojewody, wystąpienia o opinie i uzgodnienia oraz ogłoszenia o rozpoczęciu konsultacji społecznych. Dodatkowe uproszczenia obejmują również dopuszczenie ograniczenia zakresu konsultacji społecznych, a także skrócenia terminu konsultacji, uzgadniania i opiniowania.

  1. Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw - druk 3097 ꜛ

strona 3 / 4

Nowy rodzaj miejscowego planu - zintegrowany plan inwestycyjny

Nowelizacja przewiduje również inne zmiany, które mogą w sposób pośredni wpłynąć na rozwój instalacji OZE w Polsce, m.in. do porządku prawnego wprowadzony ma zostać nowy rodzaj miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - zintegrowany plan inwestycyjny, uchwalany na wniosek inwestora. W ten sposób możliwe będzie uchwalenie planu miejscowego oraz realizacja inwestycji przy współudziale inwestora, bowiem to on przygotowuje projekt zintegrowanego planu inwestycyjnego oraz podejmuje w jego zakresie negocjacje z wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta. Jak wskazuje ministerstwo, zintegrowany plan inwestycyjny jako środek umożliwiający podpisanie umowy urbanistycznej pomiędzy inwestorem a gminą, powiązany z uproszczoną procedurą uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, stanowi rozwiązanie wyczekiwane także przez inwestorów z sektora OZE.

Lokalizacja OZE o dużej mocy na podstawie decyzji o warunkach zabudowy możliwa tylko do końca 2025 roku

Ustawa nowelizująca zakłada, że do dnia utraty mocy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy w danej gminie, zmiana zagospodarowania terenu dotycząca OZE może nastąpić również na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Utrata mocy przez studium ma nastąpić w momencie wejścia w życie planu ogólnego jednak nie później niż 31 grudnia 2025 roku. Po tym dniu, do czasu uchwalenia planu ogólnego gminy, inwestycje będą mogły być realizowane w oparciu o decyzje, które zostały wydane wcześniej i nie utraciły mocy lub o obowiązujące plany miejscowe. 31 grudnia 2025 roku jest zatem maksymalnym terminem, w którym możliwe będzie wydawanie decyzji o warunkach zabudowy dla farm fotowoltaicznych o dużej mocy.

Decyzje o warunkach zabudowy ważne tylko przez 5 lat od daty prawomocności

Projekt ustawy przywraca krytykowaną już wcześniej w środowisku propozycję ograniczonego do 5 lat okresu obowiązywania decyzji o warunkach zabudowy. Inwestorzy zwracają uwagę, że okres ten może być niewystarczający do przeprowadzenia wszystkich etapów procesu inwestycyjnego dla instalacji fotowoltaicznych. Konieczność kilkukrotnego pozyskiwania decyzji o warunkach zabudowy zdecydowanie wydłuży natomiast proces inwestycyjno-budowlany i zwiększy obciążenie organów administracji.

strona 4 / 4

Szanse i zagrożenia dla inwestycji w zakresie OZE o dużej mocy

W świetle nowelizowanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przyszłość inwestycji w zakresie OZE o dużej mocy stoi pod znakiem zapytania. Nie ulega bowiem wątpliwości, że tryb lokalizacji inwestycji w zakresie OZE na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest zdecydowanie bardziej czasochłonny, aniżeli lokalizowanie inwestycji na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Ścieżka ta rodzi również dużo więcej ryzyk niepowodzenia. O ile kwestie dotyczące ładu przestrzennego, zrównoważonego rozwoju i ochrony gruntów rolnych mogłyby przemawiać za wprowadzeniem obowiązku uchwalania MPZP w przypadku zamiaru lokalizacji inwestycji OZE na gruntach rolnych klas I-III, o tyle rozszerzenie tego obowiązku na grunty rolne gorszych klas, w szczególności klasy IV, niezdatne zasadniczo do produkcji rolnej, a stanowiące według szacunków ok. 40% gruntów rolnych w Polsce, nie znajduje uzasadnienia.

Ustawodawca co prawda wprowadza rozwiązania, które mają przyspieszyć i usprawnić procedurę uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla projektów OZE, jak chociażby możliwość jednoczesnego procedowania planów ogólnych i planów miejscowych oraz procedura uproszczona uchwalania MPZP dla inwestycji OZE, jednak wydają się one niewystarczające. Proces przygotowania projektu OZE do realizacji wydłuży się i mimo wszystko skomplikuje, a to stoi w sprzeczności z ustaleniami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z 11 grudnia 2018 roku w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Jednym z celów tej dyrektywy, który został uprzednio również wyrażony w Dyrektywach 2009/28/EC oraz 2001/77/EC, jest bowiem zalecenie uproszczenia i skrócenia procedur administracyjnych dotyczących realizacji inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii.

Negatywnie należy również ocenić przepisy przejściowe, zakładające obowiązek wprowadzenia planów ogólnych do końca 2025 roku. Urbaniści jednogłośnie oceniają, że nie wszędzie będzie to możliwe, zarówno ze względów finansowych, jak i organizacyjnych. Skutkiem braku uchwalenia planu ogólnego dla danej gminy we wskazanym wyżej terminie będzie natomiast zamrożenie nowych inwestycji w zakresie OZE na kolejne lata, co negatywnie odbije się na całym sektorze energetycznym.

poprzednia
strona następna
strona
przejdź do góry strony ↑

nawigacja

odnośniki